Çölyak hastalığı, bedenin gluten proteinine karşı alerjik tepki göstererek ince bağırsakta hasar meydana getirdiği bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Dünya çapında 100 bireyden 1’ini etkilediği kestirim edilmektedir. Arpa, çavdar, buğday ve irmik üzere tahıllar çölyak hastalığını tetikleyen ana besinlerdir. Memorial Ankara Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Benan Kasapoğlu, çölyak hastalığının teşhis ve tedavisi hakkında bilgi vererek, glutensiz beslenmenin kıymetini vurguladı.
Çölyak, gluten tüketiminden sonra ince bağırsakta ortaya çıkan bağışıklık tepkisidir. Vakitle bu bağışıklık cevabı ince bağırsağın yüzeyindeki hücreleri bozar ve bu hücrelerin bozulması da bir emilim bozukluğuna yol açmaktadır. Gluten buğday, arpa ve çavdarın içinde bulunmaktadır. Kimi ilaçlarda, destek besinlerde, vitaminlerde ve bitki çaylarında da hami olarak gluten bulunmaktadır.
Çocuklarda büyüme geriliğine neden olabilir
Genellikle hastalarda ince bağırsaktaki hasarlanma nedeniyle ishal, yorgunluk, kilo kaybı, gaz ve kansızlık üzere semptomlar ortaya çıkmaktadır. Çocukluk çağında ekseriyetle malabsorbsiyon denilen vitaminlerin emilim bozukluğu çok barizdir ve büyüme- gelişme geriliğine neden olabilmektedir. Mide bulantısı, kusma, kronik ishal, gaz, büyüme ve gelişme geriliği, kısa uzunluk ve kilo kaybı sık görülmektedir.
Yetişkinlerde ciddiye alınması gereken 6 değerli belirti!
1- İshal
2- Kilo kaybı
3- Mide bulantısı ve kusma
4- Karın ağrısı
5- Gaz ve karında şişkinlik
6- Yorgunluk ve halsizlik
Nadiren görülen belirtiler;
• Sebebi bilinmeyen demir eksikliği anemisi
• Osteoporoz (Kemik erimesi ve kemik kaybı)
• Ciltte kaşıntı ve döküntü
• Ağız içi yaralar
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Karaciğer işlev testlerinde yükselme
Çölyak teşhis testleri, gluten tüketimi eşliğinde yapılmalı
Çölyak hastalığı tanısı için tarama testleri yapılmaktadır. Teşhisin konulması için hasta kesinlikle gluten tüketimine devam etmelidir. Birtakım hastalar gluten tükettiğinde şişkinlik ve gaz sorunu yaşadığı için gluten diyetine girmektedir. Bu durumda tarama testleri yapıldığında her şey olağan çıkabilmekte ve yanlışsız teşhis konulamamaktadır. Bariz şikayetleri olmayan hastalara öncelikli olarak kan tetkikleri yapılmaktadır. Sonuçlardan rastgele biri olumlu gelirse, ince bağırsaktan endoskopi ile biyopsi alınarak, çölyak tanısı konulmaktadır. Çölyak hastalığının genetik göstergesi olan kan testleri de yapılmaktadır.
Glutensiz beslenme tedavinin temeli!
Çölyak otoimmün yani bağışıklık sistemi ile ilgili bir hastalık olduğu için, öbür hastalıklarla görülme ihtimali artar. Otoimmün tiroid hastalıkları, otoimmün dermatolojik hastalıklar ve tip 1 diyabetle birlikte görülebilmektedir. Genetik yatkınlığı olan bireylerde gluten maruziyetiyle tetiklendiği için glutensiz beslenme bu hastalığın tedavisinin temelidir. Beslenmeye dikkat edilmezse, uzun vadede ince bağırsakta lenfoma riski ve gastrointestinal sistem kanserlerinin riski de artmaktadır. Glutensiz diyette tüketilebilecek besinler ise;
• Katkısız yulaf
• Mısır
• Pirinç
• Kara buğday
• Nohut
• Patates
• Soya fasulyesi
• Fındık ve fasulye unu
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
News
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
