Böbreklerimizin çabucak üstünde küçük üçgen formunda yer alan ve 4-6 gram yükünde olan böbrek üstü bezleri yaşantımızı sürdürebilmemiz için gerekli olan hormonları üretmek ve salgılamak üzere son derece değerli fonksiyonlar üstleniyorlar. Öyle ki bedenimizin güç üretiminden kan basıncının düzenlenmesine, kalp-damar sıhhatinden gerilim idaresine kadar pek çok kritik vazifeye sahip hormonları salgılıyorlar. Münasebetiyle, bu bezlerde oluşan kitlelerin birtakım tipleri, vaktinde teşhis ve tedavi edilmediğinde bedende önemli sağlık meselelerine neden olabiliyor. Acıbadem Kadıköy (Dr. Şinasi Can) Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, böbreküstü bezinde gelişen kitlelerin birçoklarının belirti vermediğine ve çoklukla öbür bir sebeple başvurulan görüntüleme prosedürlerinde tesadüfen bulunduğuna dikkat çekerek, “Böbrek üstü bezlerinde oluşan kitleler çoklukla tehlikeli değildir. Lakin, özellikle pheochromocytoma ve kortizol ile aldosteron hormonu salgılayan kitleler önemli kardiyovasküler, metabolik ve elektrolit meselelere yol açabilmektedir. Ayrıyeten, büyük olan yahut daima büyüyen kitlelerde de kanser riski artmaktadır. Bunların yanı sıra bu kitleler özellikle akciğer, göğüs yahut böbrek kanserlerinin yayılmaları sonucu da gelişebilmektedir. Hasebiyle, birtakım kitleler önemli ve acil müdahale gerektirebilmektedir” diyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, bu nedenle böbrek üstü bezinde oluşan her kitlenin kesinlikle uygun teşhis formülleriyle değerlendirilmesinin ve gereksinim halinde tedavi edilmesinin yaşamsal ehemmiyet taşıdığı ihtarında bulunuyor.
Bazı risk faktörleri tetikleyebiliyor!
Böbrek üstü bezinde oluşan kitleler büyük oranda sebepsiz olarak ortaya çıkıyor. Fakat, birtakım risk faktörleri kitle gelişimini tetikleyebiliyor. Prof. Dr. Melih Kara, ileri yaşın risk faktörlerinden biri olduğunu belirtirken, “Ayrıca, önceden kötü huylu tümör varlığının, genetik sendromların (MEN2, von Hippel-Lindau, SDH mutasyonları gibi) ve daima kullanılan birtakım ilaçların riski artırdığı bilinmektedir. Bu bulgular, böbrek üstü bezi kitlelerinde çok çeşitli faktörlerin rol oynadığını ve teşhis ile tedavi süreçlerinde bireye özel değerlendirmelerin değerini bir defa daha ortaya koymaktadır” diye konuşuyor.
Çoğunlukla uygun huylu oluyor, ancak…
Vücudumuzun sağlıklı çalışmasında kritik bir rol üstlenen kortizol, aldosteron, androjen, adrenalin ile noradrenalin gibi hormonların üretimini ve salgılanmasını sağlayan böbrek üstü bezlerinde kitleler oluşabiliyor. Adrenal tümörler olarak isimlendirilen bu kitleler, temelde hormon üreten ve üretmeyen olarak iki kümeye ayrılıyor. En sık görülen tipi olan adrenokortikal adenom çoklukla âlâ huylu oluyor ve hormon üretmiyor. Lakin, birçok sorun oluşturmasa da böbrek üstü bezinde oluşan kitlelerin kimi tipleri ise bedende kıymetli sıhhat sorunlarına neden olabiliyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, böbrek üstü bezinde oluşan ve hormon salgılayan kitlelerin yol açabildikleri sorunları şöyle sıralıyor:
“Aşırı kortizol üreten kitleler Cushing sendromuna neden olabilmektedir. Bunun sonucunda; obezite, hipertansiyon, diyabet, osteoporoz ve ciltte kolay morarma üzere meseleler gelişebilir. Aşırı aldosteron üreten kitlelerde ise dirençli hipertansiyon yahut hipokalemi nedeniyle kas krampları ile halsizlik üzere şikayetler oluşabilir. Pheochromocytoma hormonu üretiyorsa; dirençli hipertansiyon, taşikardi, tekrarlayan baş ağrısı, süreksiz yüksek tansiyon atakları görülebilir.”
Sıklıkla belirti vermiyor, tesadüfen yakalanıyor
Böbrek üstü bezlerinde oluşan kitleler ekseriyetle rastgele bir belirti vermedikleri için hastalar tarafından fark edilmiyor. Günümüzde BT ve MR üzere ileri görüntüleme tekniklerinin yaygınlaşması sayesinde, farklı nedenlerle yapılan taramalarda böbrek üstü bezi kitleleri daha sık tespit ediliyor. Fakat, şayet hormon tesiri varsa hipertansiyon ve metabolik bozukluklar sık görülen birinci belirtilerini oluşturuyor. İlerleyen etaplarda hormon fazlalığına bağlı olarak sistemik komplikasyonlar da gelişebiliyor.
Ameliyat ekseriyetle tedavinin temelini oluşturuyor
Tedavi planı, böbrek üstü bezi kitlesinin tipine, büyüklüğüne, hormon salgılayıp salgılamadığına ve hastanın genel sıhhat durumuna nazaran düzenleniyor. Küçük, yeterli huylu ve hormon salgılamayan kitlelerde BT yahut MR üzere görüntüleme sistemleriyle yapılan tertipli takip kâfi gelebiliyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, cerrahi müdahalenin çoklukla tedavinin temelini oluşturduğunu belirterek, “Özellikle bariz olarak fazla hormon salgılayan tümörlerde, kanser kuşkusu taşıyan veya büyük boyutlu (>4 cm) tümörlerde cerrahi usule başvurmak gerekmektedir” bilgisini veriyor.
Minimal yaklaşımlar tercih ediliyor
Son yıllarda, cerrahi tekniklerde, sağladıkları pek çok avantaj nedeniyle minimal invaziv (laparoskopi / retroperitoneal / robotik) yaklaşımlar tercih ediliyor. Daha küçük portlar, tek port uygulamaları, gelişmiş görüntüleme teknikleri ve yapay zeka takviyeli alet tanıma üzere teknolojik yeniliklerin uygulandığı minimal invaziv formüller hem cerrahların hem hastaların yüzünü güldürüyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, “Bu teknolojilerle gerçekleştirilen ameliyatlar hastaların daha kısa müddette taburcu olmalarını sağlamakta, düzgünleşme sürecini hızlandırmakta ve estetik açıdan daha yeterli sonuçlar sunmaktadır. Bu tesirleri sayesinde de hastaların ömür kaliteleri artmaktadır” diye konuşuyor.
Laparoskopik yol altın standart olarak görülüyor
Laparoskopik adrenalektomi (Transperitoneal lateral yaklaşım) uzun müddettir böbreküstü bezi tümörü ameliyatlarının altın standardı olarak kabul ediliyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, “Tercih ettiğimiz birinci seçenek olan ve cerraha âlâ görünür bir alan sağlayan bu prosedür geleneksel açık cerrahiye nazaran daha düzgün sonuçlar, hastalarda daha az ağrı, hastanede daha kısa kalış müddeti ve daha süratli düzgünleşme sunmaktadır” diyor. Bilhassa küçük tümörlerde ve obezite hastalarında başvurulan posterior retroperitoneal (PR) laparoskopik prosedürün de direkt sırt bölgesinden böbreküstü bezine ulaşılmasını sağladığını vurgulayan Prof. Dr. Melih Kara, “Bu sayede karın boşluğu açılmadığı için ameliyat mühleti kısalmakta ve ağrı şikayeti azalırken, günlük yaşama dönüş daha süratli olmaktadır. Robotik adrenalektomi prosedürü ise 3 boyutlu görüntüleme ve daha esnek aletler sayesinde kuvvetli anatomilerde ve büyük yahut derin yerde yer alan tümörlerde kolaylık sunmaktadır. Kimi çalışmalarda, bu tesiriyle daha az kan kaybı ve kısa yatış müddetiyle sonuçlandığı bildirilmektedir” diyerek kelamlarını tamamlıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
News
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
