İstanbul Bilgi Üniversitesi, Türkiye Ekonomi Kurumu Bahar Konferansı’na konut sahipliği yaptı. Alanında öncü çalışmalara imza atan 20’den fazla ekonomistin katıldığı konferansta Nobel İktisat Ödüllü Prof. Dr. Daron Acemoğlu (MIT), Prof. Dr. Jeffrey Sachs (Columbia Üniversitesi), Prof. Dr. Ufuk Akçiğit (Chicago Üniversitesi), Prof. Dr. Şevket Pamuk (Boğaziçi Üniversitesi), Prof. Dr. Gülçin Özkan (King’s College London), Prof. Dr. Asaf Savaş Akat üzere alanında önde gelen akademisyenler kelam aldı.
150’den fazla akademik çalışmanın sunulduğu konferansta; makroekonomi, para siyaseti, enflasyon, finansal piyasalar, etraf iktisadı, işgücü piyasaları, kalkınma iktisadı ve güç üzere bahislerde oturumlar düzenlendi.
Konferans, Türkiye Ekonomi Kurumu Lideri Prof. Dr. Hasan Kazdağlı’nın açılış konuşmasıyla başladı. Ekonomik istikrara ve rasyonel siyasetlere olan muhtaçlığın altını çizen Kazdağlı, konferans boyunca iktisat ile ilgili geniş bir yelpazede pek çok bilimsel çalışmanın ele alınacağını tabir etti.
‘Küreselleşme boyut değiştiriyor’
İstanbul Bilgi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Ege Yazgan konuşmasında globalleşmenin dönüşümüne dikkat çekti. Globalleşmenin uzun vakittir durağanlaştığını belirten Yazgan, “Trump idaresiyle birlikte sıkça tartışılan globalleşmenin sonu sıkıntısı aslında 2008 krizinden sonra başlamıştı. Bilhassa imalat endüstrinde globalleşmenin yavaşladığını görüyoruz. Fakat bu globalleşmenin bittiği değil, boyut değiştirdiği manasına geliyor” dedi.
Prof. Dr. Yazgan, Çin’in imalat sanayi üretimindeki global hakimiyetine dikkat çekerek şu değerlendirmelerde bulundu: “Bugün dünya imalat endüstrinin yüzde 35’ten fazlası Çin tarafından gerçekleştiriliyor. Çin, fragmantasyon (parçalı üretim) sürecine devam ederken tıpkı vakitte üretimi kendi içine çekerek yerelleştiriyor. Öbür ülkeler imalat endüstrinde Çin’e daha bağımlı hale gelirken, Çin dışa bağımlılığını azaltıyor.”
Hizmet kesimindeki globalleşmenin ivmesini koruduğunu vurgulayan Yazgan, “İmalat endüstrinde durağanlık gözlemlenirken bağlantı teknolojileri üzere hizmet alanlarında globalleşme süratle artmaya devam ediyor. Yeni hizmet bölümlerinde Hindistan öne çıkan ülkelerden biri olarak dikkat çekiyor” dedi.
‘Verimlilik sorunu ülkeleri ekonomik büyümede yavaşlatıyor’
Chicago Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ufuk Akçiğit konuşmasında, büyüme ve kalkınma üzerine yaptığı mikro bilgi temelli araştırmalarını paylaştı. Dünya Bankası’nın 2024 yılı “Orta Gelir Tuzağı” raporuna akademik liderlik eden Akçiğit, konuşmasında ülkelerin ekonomik gelişiminde “orta gelir tuzağı”na nasıl yakalandıklarını ve bundan nasıl çıkabileceklerini kıymetlendirdi.
“Bu tuzağı aşmak için ülkelerin kendi iç dinamiklerine ve kurumlarına odaklanmaları gerekiyor. Muvaffakiyet örnekleri olarak Polonya, Güney Kore ve Şili dikkat çekiyor. Çin’i denklemden çıkardığımızda orta gelir kümesindeki ülkelerin genel olarak başarılı bir büyüme öyküsü yazamadığını görüyoruz. Bilhassa verimlilik sorunu ülkelerin ekonomik büyümede yavaşlamalarına neden oluyor” dedi.
Türkiye özelinde değerlendirildiğinde, büyüme sayılarının dikkat alımlı olsa da bu büyümenin niteliğinin sorgulandığını vurgulayan Akçiğit “Ekonomik göstergeler, büyümenin yüklü olarak sermaye yatırımları ve emek katkısıyla sağlandığını; verimliliğin ise büyümeye gereğince katkı vermediğini gösteriyor. Meğer sürdürülebilir kalkınmanın temel taşı verimlilik artışı. Bu da Türkiye’nin “iki ileri bir geri” ilerlemesine yol açıyor” diye konuştu.
‘Ekonomik kalkınma bir yatırım sürecidir’
Columbia Üniversitesi Sürdürülebilirlik Merkezi Yöneticisi Prof. Dr. Jeffrey Sachs ise “Ekonomik kalkınma ve bilhassa sürdürülebilir kalkınma bir yatırım sürecidir” diyerek milletlerarası sermaye akışlarındaki dengesizliklerin altını çizdi.
Düşük gelirli ülkelerin dış sermayeye erişme derecelerinin düşüklüğüne dikkat çeken Sachs, bu ülkelerin çoğunluğunun yatırım yapılabilir kredi notuna sahip olmadığını belirterek kredi derecelendirme kuruluşlarının değerlendirmelerini eleştirdi.
Uluslararası sermaye piyasalarının hâlâ ABD doları merkezli olduğunu belirten Sachs, “Amerikan dış siyasetinin karşı tarafında olmak, neredeyse kesin olarak bir finansal krize giden yoldur. Tüm bu tahliller yavaş yavaş şekilleniyor denebilir, zira çok kutuplu bir dünyaya geçiş sürecindeyiz” tabirlerini kullandı.
Sachs ayrıyeten Türkiye’nin dış finansmana muhtaçlık duyan ülkeler ortasında yer aldığını vurgulayarak, daha adil ve tesirli bir milletlerarası son borç verme sisteminin inşa edilmesi gerektiğini belirtti.
‘Demokrasi ekonomik büyümeyi destekler’
Konferansta kelam alan Nobel İktisat Ödüllü Prof. Dr. Daron Acemoğlu, demokrasi ve ekonomik gelişme ortasındaki ilgiyi kıymetlendirdi. “Demokrasiden vazgeçen bir ülke, kişi başı GSYİH açısından yaklaşık yüzde 20 kaybediyor” diyen Acemoğlu, demokratikleşmenin uzun vadeli büyüme üzerinde olumlu tesirleri olduğunu belirtti. “Bir ülke demokrasiye geçtiğinde, öbür otoriter rejimlere kıyasla bir müddetliğine biraz daha süratli büyüyor. Bu yaklaşık 7–8 yıl sürüyor, akabinde 13 yıl kadar süren güçlü bir büyüme atağı yaşanıyor ve bu sürecin sonunda başka otoriter ülkelere kıyasla yaklaşık yüzde 15–20 daha varlıklı hale geliyor” formunda konuşan Acemoğlu, Türkiye’nin demokrasi skorundaki düşüşe de dikkat çekti.
‘Dünya iktisadı bir dehşet istikrarı üzerine kurulu’
İstanbul Bilgi Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Asaf Savaş Akat, global iktisat ve siyaset istikrarları üzerine yaptığı değerlendirmede, ekonomik aktivitenin büsbütün globalleştiğini fakat iktisat siyasetlerinin hâlâ lokal ölçekte kaldığını belirterek bu çelişkinin global seviyede kolektif aksiyon muhtaçlığını doğurduğunu söyledi.
Mevcut dünya sisteminin İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD tarafından kurulduğunu hatırlatan Akat, “Amerika sistemi kurdu, dolar dünya parası oldu. Lakin vakitle bu durum sorun çıkarmaya başladı” dedi. ABD’nin efektif talep meselesini çözebildiğini zira rezerv paraya sahip olduğunu belirten Akat, “Para onların. Dış istikrar sıkıntısı yok. Bu sistem uzun vadede önemli mahsurlar barındırıyor,” diyerek mevcut yapının adaletsizliğine dikkat çekti.
Çin’in sırf ekonomik değil, askeri bir güç olarak da yükseldiğini söz eden Akat, “Mevcut hegemonun yeni sistem kurma gayreti Çin’i izole etmeye yönelik. Çin birkaç yıl içinde Amerika’dan daha kuvvetli bir orduya sahip olabilir” kelamlarıyla dünya iktisadının bir “dehşet dengesi” üzerinde durduğunu söyledi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
News
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
