Afet eğitimi yalnızca kriz anına değil, travma şartlarına da odaklanmalı

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Son yıllarda dünya genelinde ve Türkiye’de sarsıntı, sel, orman yangını ve kuraklık üzere afetlerin sayısındaki süratli artış, afetlere hazırlık süreçlerinin yine gözden geçirilmesini zarurî kılıyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek, 12 Kasım Afet Eğitimi Hazırlık Günü kapsamında artan risk ortamına dikkat çekerek, afet eğitiminin ehemmiyetini vurguladı. Prof. Dr. Şimşek, “1970’lerde yılda yaklaşık 100 afet kaydedilirken, son 20 yılda bu sayı 400 civarına yükseldi. Afet eğitimi, klâsik ‘kriz anında ne yapılmalı’ yaklaşımıyla hudutlu kalmamalı; bireylerin ve kurumların travmatik gerilim şartları altında bile aktif bir halde fonksiyon gösterebilme kapasitelerine odaklanmalıdır” dedi.

Riskin büyüklüğünü manaya, afet sırasında ortaya çıkan davranışları bilme, uygun reaksiyon verme ve tekrar travmatizasyondan kaçınmanın kıymetine dikkat çeken Prof. Dr. Şimşek, “Afetler sadece fizikî hasar yaratmakla kalmaz; toplumun itimat, denetim ve dayanıklılık hislerini da derinden sarsar. Travmanın biyopsikososyal tabiatını tanımak ve eğitim içeriklerinin kaygı temelli yaklaşımlardan çıkararak itimat, dayanıklılık ve öz yeterlilik temelli biçimde tasarlamak büyük değer taşır” dedi.

Travmanın ferdi ve kurumsal tesiri alanda gözlendi

İstanbul Bilgi Üniversitesi Lisansüstü Program Enstitüsü Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sıhhati Yüksek Lisans Programı tarafından 6 Şubat sarsıntıları sonrasında yürütülen saha araştırması, afetin birinci günlerinde yaşanan güvensizlik, denetim kaybı, çaresizlik üzere ağır travmatik gerilimin sırf bireylerde değil, kurumlar ortası uyumda da bariz biçimde gözlendiğini ortaya koydu. Prof. Dr. Şimşek, “Araştırmaya katılanlar, farklı kurumların eşzamanlı lakin kopuk biçimde hareket ettiğini, dehşet ve belirsizlik ortamının bağlantısı, karar süreçlerini ve işbirliğini zayıflattığını belirtti. Bu bulgular, travmanın örgütsel seviyedeki belirtilerini bilmenin ve hazırlık eğitimlerine dahil etmenin afet idaresinde ne kadar kritik olduğunu gösteriyor” dedi.

Korku yerine ‘öğrenilmiş güven’ modeli

Prof. Dr. Şimşek, “Araştırmalar, afete hazırlık eğitimlerinin ve kurum siyasetlerinin travma bilgisiyle tekrar şekillendirilmesini öneriyor. Eğitimlerde, endişe temelli iletiler uzun vadeli hazırlık davranışlarını azaltırken bireyler bilgi ve hünere sahip olduklarına inandıklarında hazırlık davranışları kalıcı hale geliyor. Travma bilgili afet eğitimi, ‘korku temelli öğretim’ yerine ‘öğrenilmiş güven’i hedeflemeli; bireylerin yalnızca ne yapacaklarını değil, yapabileceklerine olan inançlarını da desteklemelidir” dedi.

Prof. Dr. Şimşek, travma bilgili afet eğitiminin bilgi, marifet ve denetim kazandırmayı amaçladığını belirterek “Eğitim sırasında tetikleyici uyaranlardan, tehdit edici lisandan ve tekrar yaşantılama riski taşıyan uygulamalardan uzak durmak büyük ehemmiyet taşıyor. Nitel çalışmalar, afet alanında vazife yapan işçi ile hizmet alan bireylerin yine travmatizasyona açık olduğunu gösteriyor. Bu nedenle eğitimlerin tekrar travmatizasyona yol açabilecek durumlar gözetilerek mevzunun uzmanı şahıslar tarafından kültürel olarak hassas bir halde yürütülmesi gerekiyor” dedi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı