İstilacı Su Sümbülleri Hatay’da Sürdürülebilir Toplumsal ve Ekonomik Yarara Dönüşüyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türkiye Sürdürülebilir İnsani Yardım ve Eğitim Vakfı (TÜRSİYEV), Hatay Büyükşehir Belediyesi iş birliğiyle Türkiye’de daha evvel uygulanmamış yenilikçi bir etraf ve kalkınma modelini hayata geçiriyor. 2025 yılında başlayan ve birinci etabı tamamlanan “Asi Irmağı ve Kırıkhan Gölbaşı Gölü’nün Rehabilitasyonu ve Su Sümbüllerinin Geri Dönüşümü Yoluyla Mahallî İktisada Katkı Projesi”, ekosistem idaresi, bayan istihdamı ve sürdürülebilir üretimi bir ortaya getiriyor, bölgeye sürdürülebilir bir gelecek kazandırmayı hedefliyor.

Asi Irmağı ve Kırıkhan Gölbaşı Gölü’nde süratle yayılan istilacı su sümbülleri, görsel bir görünüm yaratsa da ekosisteme büyük ziyan veriyor. Oksijen istikrarını bozan suyun yüzeyini kaplayan su sümbülleri balıkçılığı ve tüm su canlılarını tehdit ediyor. Bitkinin en küçük kesimi bile yine filizlenerek tehdidin kalıcı hale gelmesine yol açıyor. Bu durum, sırf Asi Irmağı ve Kırıkhan Gölü’nü değil, suyun döküldüğü Akdeniz’i de etkiliyor. Bu durumdan yola çıkılarak başlatılan “Asi Irmağı ve Kırıkhan Gölbaşı Gölü’nün Rehabilitasyonu ve Su Sümbüllerinin Geri Dönüşümü Yoluyla Lokal İktisada Katkı Projesi”, çevreye, sıhhate, bayana, çocuğa ve iktisada dokunacak, bölge için dünyaya açılan bir umut olarak konumlandırılıyor. 

TÜRSİYEV öncülüğü ve Hatay Büyükşehir Belediyesi iş birliğiyle çevresel güzelleşmenin toplumsal yararla birleştirildiği projede çevresel sürdürülebilirlik ve toplumsal kalkınma birebir çatı altında birleşiyor. Türkiye’de ve bölgede örnek bir model olarak ekosistem idaresi, bayan istihdamı ve sürdürülebilir üretim bir ortaya geliyor. İstilacı su sümbülleriyle fizikî uğraş sistemleri uygulanarak, bitkilerin denetimli biçimde toplanması ve etrafa ziyan vermeden ayrıştırılarak işlenmeye hazır hale getirilmesi, sırf çevresel güzelleşme değil, tıpkı vakitte yüksek sosyoekonomik yarar da sağlanması hedefleniyor. Proje ile Hatay’a mahsus klasik üretim biçimlerinin, tabiatla uyumlu hayat kültürünün ve bölgeye has el personelliği pratiklerinin yaşatılmasına katkı sunularak kültürel mirasın korunması da amaçlanıyor.

İsviçre merkezli MSC Foundation ve CSD Foundation projenin tüm süreçlerine kaynak sağlarken, Turquoise Coast Environmental Fund (TCEF), Conservation Collective, Türkiye Mozaik Foundation, Turkish Philanthropy Funds ve Sivil Toplum için Dayanak Vakfı da eğitim faaliyetlerinin planlanması, uygulanması ve etraf şuurunun artırılması proje ayağını üstleniyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Hatay İl Kadın Girişimciler Kurulu da bayanların ekonomik ve toplumsal güçlenmesi ve sürdürülebilirlik farkındalığı odağında proje destekçileri ortasında yer alıyor. 

“İstilacı su sümbülleriyle çevresel tehdit toplumsal yarara dönüşüyor”

Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın uygulandığı örnek bir teşebbüs olarak da konumlanan, Asi Irmağı ve Kırıkhan Gölbaşı Gölü ekosistemlerinin sürdürülebilir formda güzelleştirilmesini hedefleyen projenin birinci etabı tamamlandı. TÜRSİYEV, Hatay Büyükşehir Belediyesi iş birliğiyle özel araç ve ekipmanlarla su sümbüllerinin hasadına başlandığı projede, toplanan bitkiler kurutma ve temizleme alanlarında geri dönüşüm için hazırlanıyor. Belediye tarafından tahsis edilen alanda TÜRSİYEV tarafından kurulan atölyede su sümbüllerinin temizlenmesi, kurutulması ve depolanması gerçekleştiriliyor. 

İstihdam imkanlarının artırılması ve bayanların ekonomik olarak güçlendirilmesini hedefleyen eğitimler, Turquoise Coast Environmental Fund (TCEF), Conservation Collective, Türkiye Mozaik Foundation, Turkish Philanthropy Funds ve Sivil Toplum için Dayanak Vakfı desteği ile Hatay Büyükşehir Belediyesi Halk Eğitim Müdürlüğü iş birliğiyle uzman eğitmenler tarafından verilmeye başlandı. 

Toplanan istilacı su sümbüllerinin tabiatta çürümeye bırakılmadan geri dönüşüm yoluyla doğal hammaddeye dönüştürülecek. Böylelikle çevresel bir tehdit ekonomik bir fırsata çevrilerek hasat edilen su sümbülleri bayanlar için oluşturulan eğitim programları ile el emeği fonksiyonel eserler haline gelecek. Kadınların su sümbüllerini işleyerek sepet ve dekoratif eserler üreteceği proje ile istilacı bir bitki, Hataylı bayanların emeğiyle katma bedele dönüşerek hem hanelere gelir sağlayacak hem de bölgenin tekrar kalkınmasına katkıda bulunacak. Ayrıyeten TÜRSİYEV, su sümbülünün farklı kullanım alanlarını kıymetlendirerek sırf dekoratif nesneler değil, hayvan yemi ve doğal gübre üretimi de gerçekleştirmeyi hedefliyor. Bu sayede projenin sıfır atık vizyonu güçlenirken, Hatay’da çevresel döngüselliği ve sürdürülebilir üretimi bir ortaya getiren örnek bir model hayata geçiriliyor.

Hatay’ın su sümbülleri bayan emeği ile dünyaya açılacak

Projeye dair görüşlerini paylaşan TÜRSİYEV Yönetim Kurulu Lideri Aylin Uçkunkaya “Asi Irmağı ve Kırıkhan Gölbaşı Gölü, istilacı su sümbüllerinin süratle yayılması ve artan kirlilik nedeniyle önemli çevresel ve sosyoekonomik tehditlerle karşı karşıya. Akdeniz ekosisteminde endemik balık cinsleri açısından ikinci en varlıklı havza olan Asi Irmağı’nın korunması, bölgenin eşsiz biyolojik çeşitliliği açısından da kritik kıymet sahip. Zelzele sonrası kanalizasyon altyapısındaki hasarlar, düşük yağış düzeyleri ve artan atık yükü hem ırmak hem de göl ekosisteminde kirlilik düzeyini önemli biçimde yükseltmiş ve bu durum sadece sucul ömrü değil, halk sıhhatini da tehdit eder hale gelmiş durumda. Ayrıyeten, Asi Nehri’nin direkt Akdeniz’e ulaşması, deniz ekosistemleri üzerinde de olumsuz tesirlere yol açıyor. Hatay Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen paklık çalışmaları, sorunun tahlilinde sırf fizikî müdahalenin kâfi olmadığını; uzun vadeli, bütüncül ve sürdürülebilir bir ekosistem onarımı modeli gerektiğini ortaya koydu. Bu kapsamda Halk Eğitim Merkezi ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları iş birliğiyle açılan su sümbülü eğitim kursu, çevresel paklık çalışmalarını katma bedelli üretime dönüştürerek bayanlara istihdam sağlayan, mahallî ekonomiyi canlandıran ve toplumsal dönüşümü destekleyen yenilikçi bir kalkınma modeli sunuyor” diyerek projenin kıymetine dikkat çekti. 

Su sümbüllerinin geri dönüşüm yoluyla hammaddeye, hammaddelerin ise bayan emeğiyle el sanatlarına dönüşmesinin; tabiatla toplumun güzelleşmesini buluşturan güçlü bir örnek olacağını vurgulayan Uçkunkaya “Kadınlara verilen tasarım ve üretim eğitimleri, mahallî zanaat kültürünü yaşatırken çocukların da sürece iştirakini teşvik ederek jenerasyonlar ortası bilgi transferi desteklenecek. Su taşıma kapasitesi yüksek olan su sümbüllerinin lifleri, Asya ve Güney Amerika’da kağıt, dokuma, hasır ve sepet üzere eserlerde uzun yıllardır bedellendiriliyor. Hatay’da benzeri bir dönüşüm yaratmayı hedefliyoruz. Geri dönüştürülen eserlerin pazarlanmasına yönelik stratejileri de planlıyoruz. Depremden ağır hasar almış Hatay’da yürütülen bu proje, sadece çevresel bir tahlil değil, toplumsal dayanıklılığı güçlendiren bir tekrar doğuş öyküsü olacak” dedi. 

Gölün Nefes Alması, Hatay İçin Yenilikçi Bir Umut Olacak

Asi Irmağı, sadece kuşlar için değil, balık cinsleri açısından da büyük bir biyolojik çeşitliliğe konut sahipliği yapıyor. Bölge halkı tarafından ağır olarak tüketilen Karabalık (Clarias gariepinus) ve Hatay’a mahsus endemik cinslerden Capoeta barroisi (Zerzuri), hem ekosistem hem de bölge iktisadı açısından kritik ehemmiyete sahip. Bu nedenle göl ve ırmakta yürütülen paklık çalışmaları, balık popülasyonunun korunması ve sürdürülebilir balıkçılık faaliyetleri için de büyük bir kazanıma imkan sağlayacak. Tıpkı vakitte gölün doğal yapısının yine canlanacağı proje ile su altı ömrünün yanı sıra 194 kuş çeşidinin tespit edildiği alanda, göçmen kuşlar için değerli olan bölge daha inançlı bir durak noktası olacak. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı