Hareketsizlik bakın organlarımıza nasıl ziyan veriyor?

Çağdaş hayatın getirdiği uzun vadeli masa başı çalışma, teknoloji bağımlılığı ve azalan fizikî aktivite, insanları giderek daha da hareketsizleştiriyor. Meğer insan bedeni açısından kritik kıymet taşıyan tertipli hareket; kas ve eklem hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, depresyon, kalp ve damar hastalıkları ile osteoartrit üzere kronik problemlerin önlenmesinde önemli rol oynuyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Meral Bayramoğlu “İnsan vücudu hareket etmek için yaratılmıştır. Hareketsizlik doğal bir durum değildir. Maalesef teknolojinin sağladığı kolaylıklar bizi konforlu lakin sıhhatsiz bir hayata alıştırdı. Bunun bedelini ağrılar, erken yaşta başlayan kireçlenmeler, metabolik hastalıklar ve ruhsal çöküntüyle ödüyoruz” diyor. 

Son yıllarda hareketsizliğe bağlı boyun, bel ve sırt ağrıları ile kas ve eklem hastalıklarının gençlerde de arttığını vurgulayan Prof. Dr. Bayramoğlu “Özellikle genç yaş kümesinde bile postüral meselelere bağlı ağrıları çok sık görmeye başladık. Ayrıca hareketsizliğe bağlı olarak kilo alımı da yaygınlaştı. Fazla kilo, bilhassa diz, kalça ve bel bölgesine binen yükü artırarak dejeneratif eklem hastalıklarına, menisküs ve bağ sorunlarına yer hazırlar, ağrılar kronikleşir. Üstelik hareketsiz hayat, yalnızca vücudu değil, zihinsel işlevleri da köreltir” diyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Meral Bayramoğlu 10 Mayıs Sıhhat İçin Hareket Et Günü kapsamında, hareketsizliğin vücudumuzda yol açtığı hasarları anlattı, değerli ihtarlar ve tekliflerde bulundu. 

Kaslar kullanılmadıkça küçülür, gücünü kaybeder. Bu da günlük hareketleri yapmayı zorlaştırır. Hareketsizlik, eklem kapsüllerinin ve bağların esnekliğini azaltır. Bu durum bel ve diz tutulmaları üzere problemlere yol açar. Bilhassa uzun müddet masa başı çalışan bireylerde kamburluk (kifoz), boyun düzleşmesi üzere postüral deformiteler gelişebilir. Ayrıyeten eklem yüzeyleri hareketsiz kaldığında beslenmesi bozulur, bu da dejenerasyona taban hazırlar.

Hareketsizlik venöz dönüşü (kanın kalbe geri taşınması) yavaşlatır, bu da ödem, varis ve damar tıkanıklığı riskini artırır. Sistemli antrenman yapılmadığında kalp daha az verimli çalışır, kondisyon düşer. Hareketsiz ömür damar duvarlarının elastikiyetini azaltır, bu da kan basıncını yükseltir.

Prof. Dr. Meral Bayramoğlu “Hareketsizlikle birlikte kalori harcaması azalır, bu da kilo artışına neden olur. Ayrıyeten kaslar etkin olmadığında glikozu daha az kullanır. Bu da insülinin tesirini azaltır. Hareketsizlik, berbat kolesterol (LDL) seviyesini de artırabilir” diyor. 

Hareketsiz ömür biçimine sahip olan bir bireyde vakitle sığ teneffüs gelişir, bu da akciğerlerin hava kapasitesini hudutlar. Düzenli hareket ve nizamlı antrenman derin teneffüsü teşvik eder, dokulara daha güzel oksijen taşınmasını sağlar ve nefes darlığını azaltır.  

Hareket eksikliği sindirim sistemi üzerinde de birçok olumsuz tesire yol açabilir. Bağırsak hareketlerini yavaşlatarak kabızlığa, gaz ve şişkinlik üzere meselelere neden olur. Tıpkı vakitte hareketsizlik ve uzun müddet oturmak reflü riskini de artırır. 

Fiziksel aktivite, memnunluk hormonları olan serotonin ve endorfin salınımını artırır. Hareketsizlik bu dengeyi bozar. Bilhassa yaşlı bireylerde fizikî inaktiviteyle birlikte dikkat, hafıza ve konsantrasyon meseleleri gelişebilir. Gün içinde güç harcamayan bireyler geceleri daha huzursuz ve kesik kesik uyuyabilir. Antrenmanla birlikte artan beyin kan akımı, öğrenme, hafıza ve karar verme üzere bilişsel işlevleri dayanaklar. Nizamlı hareket, Alzheimer ve demans riskini azaltır.  

Prof. Dr. Meral Bayramoğlu “Kasların pompalama tesiriyle ilerleyen lenf sistemi, hareketsizlikle duraklar. Bu da bedendeki toksinlerin ve ödemin atılmasını mahzurlar. Kan dolanımı ve lenfatik akış yavaşladığında, bağışıklık hücrelerinin aktifliği de azalır” diyor.

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı