Avrupa Dijital Medya Gözlemevi Yönetim Kurulu Lideri Paolo Cesarini: ‘İfade özgürlüğü sağlam bilgiye erişme hakkına dayanır’
İstanbul Bilgi Üniversitesi santralistanbul Kampüsü’nde 24-25 Mayıs 2025 tarihlerinde düzenlenen “Çoklu Krizler Çağında Bilgi Düzensizliklerine Karşı Dirençlilik Konferansı”, bilgi düzensizliklerini disiplinler ortası bir bakışla ele aldı. Avrupa Komitesi Jean Monnet Mükemmeliyet Merkezleri Programı tarafından desteklenen Bilgi Düzensizliklerine Karşı Toplumsal Bilişsel Dirençlilik Yaratmak (Creating Societal Cognitive Resilience Against Information Disorders - RESAID) Projesi, çoklu krizler devrinde yanlış bilginin tekrar üretilmesi, karmaşa, sağlam bilgi kaynaklarına ziyan ve insan güvenliğini tehdit eden sıkıntılar konusunda farkındalık yaratarak bilgi düzensizliği ile çaba edecek formülleri geliştirmeyi ve yaygınlaştırmayı hedefliyor.RESAID Projesi kapsamında gerçekleştirilen konferansın açılış konuşmasını Avrupa Dijital Medya Gözlemevi (EDMO) Yönetim Kurulu Başkanı Paolo Cesarini yaptı. Konuşmasında dijital çağda dezenformasyonla çaba stratejilerini ve bu alanda Avrupa Birliği’nin yaklaşımını pahalandıran Cesarini, hak temelli bir yaklaşımın ehemmiyetine dikkat çekti. ‘İfade özgürlüğü, birebir vakitte sağlam bilgiye erişim hakkıdır”Cesarini, söz özgürlüğünün sırf konuşma, içerik üretme hakkını değil; bireylerin emniyetli bilgiye ulaşma ve bu bilgi temelinde kendi fikirlerini oluşturma hakkını da içerdiğini vurguladı. “Yanlış bir içeriği baskılamak, onu görünmez kılmaz; çoğunlukla onu daha fazla yasallaştırır. Bu yüzden, daha çok baskılamak yerine daha çok açıklamak, daha fazla bağlam sunmak gerekir.” diyen Cesarini, yanlış ya da aldatıcı içeriklerle uğraşta sansürleyici refleksler yerine bilgilendirici ve şeffaf stratejilerin tercih edilmesi gerektiğini belirtti.‘Dirençlilik sadece kişisel şuurla değil, sistemik şeffaflıkla mümkündür’Cesarini, bilgi düzensizliklerine karşı çabada sırf bireylerin medya okuryazarlığını artırmanın kâfi olmadığını; birebir vakitte dijital irtibat altyapılarının işleyişinin şeffaflaştırılması ve bu yapıların hesap verebilir hale getirilmesi gerektiğini söyledi.
Platformların sorumluluklarını vurgulayan Cesarini, “Yapay zekâ dayanaklı sistemlerin içerik görünürlüğünü nasıl belirlediklerine ait şeffaf olmaları, demokratik toplumlarda bilgiye erişim hakkı açısından hayati ehemmiyet taşıyor. Algoritmaların nasıl çalıştığını bilmeden, bilgiye erişme hakkımızı aktif biçimde kullanamayız. Bu, sırf teknik değil, birebir vakitte demokratik bir meseledir” dedi.‘Toplumsal direnç için çok paydaşlı işbirliği şart’Cesarini, dezenformasyonla çabanın başarılı olabilmesi için kamu kurumlarının ötesine geçen bir paydaşlık yapısına muhtaçlık olduğunu vurguladı. Araştırmacılar, gazeteciler, platformlar, akademisyenler, medya okuryazarlığı savunucuları ve sivil toplum kuruluşlarının ortak hareket etmesinin gerekliliğini şu sözlerle tabir etti: “Bu meseleyle çaba sırf devletlerin değil, tüm toplumun problemidir. Bilgi bütünlüğü, çok paydaşlı bir uğraş olmadan korunamaz.”Özellikle EDMO (Avrupa Dijital Medya Gözlemevi) kapsamında Avrupa genelinde oluşturulan 14 ulusal merkezin birlikte çalıştığını belirten Cesarini, bu işbirliğinin hem akademik araştırmaların desteklenmesini hem de hakikat bilginin teşvik edilmesini hedeflediğini belirtti. Cesarini, “EDMO ağının hedefi sırf geçersiz haberleri işaretlemek değil, birebir vakitte akademiyi, medya okuryazarlığını ve siyaset yapıcıları bir ortaya getirerek daha dirençli bir kamuoyu oluşturmaktır” dedi.Konferans, İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin konut sahipliğinde; toplumsal bilimlerden hukuk ve medya çalışmalarına, psikolojiden güvenlik siyasetlerine uzanan geniş bir disiplinlerarası çerçevede akademisyenlerin katkısıyla, bilgi düzensizliklerini çok istikametli bir yaklaşımla ele aldı. Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
Platformların sorumluluklarını vurgulayan Cesarini, “Yapay zekâ dayanaklı sistemlerin içerik görünürlüğünü nasıl belirlediklerine ait şeffaf olmaları, demokratik toplumlarda bilgiye erişim hakkı açısından hayati ehemmiyet taşıyor. Algoritmaların nasıl çalıştığını bilmeden, bilgiye erişme hakkımızı aktif biçimde kullanamayız. Bu, sırf teknik değil, birebir vakitte demokratik bir meseledir” dedi.‘Toplumsal direnç için çok paydaşlı işbirliği şart’Cesarini, dezenformasyonla çabanın başarılı olabilmesi için kamu kurumlarının ötesine geçen bir paydaşlık yapısına muhtaçlık olduğunu vurguladı. Araştırmacılar, gazeteciler, platformlar, akademisyenler, medya okuryazarlığı savunucuları ve sivil toplum kuruluşlarının ortak hareket etmesinin gerekliliğini şu sözlerle tabir etti: “Bu meseleyle çaba sırf devletlerin değil, tüm toplumun problemidir. Bilgi bütünlüğü, çok paydaşlı bir uğraş olmadan korunamaz.”Özellikle EDMO (Avrupa Dijital Medya Gözlemevi) kapsamında Avrupa genelinde oluşturulan 14 ulusal merkezin birlikte çalıştığını belirten Cesarini, bu işbirliğinin hem akademik araştırmaların desteklenmesini hem de hakikat bilginin teşvik edilmesini hedeflediğini belirtti. Cesarini, “EDMO ağının hedefi sırf geçersiz haberleri işaretlemek değil, birebir vakitte akademiyi, medya okuryazarlığını ve siyaset yapıcıları bir ortaya getirerek daha dirençli bir kamuoyu oluşturmaktır” dedi.Konferans, İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin konut sahipliğinde; toplumsal bilimlerden hukuk ve medya çalışmalarına, psikolojiden güvenlik siyasetlerine uzanan geniş bir disiplinlerarası çerçevede akademisyenlerin katkısıyla, bilgi düzensizliklerini çok istikametli bir yaklaşımla ele aldı. Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı