KOAH’tan korunmak için sigara ve pasif içicilikten uzak durulmalı
Solunum yollarında hava akışının kısıtlanmasıyla oluşan, ilerleyici ve daima bir teneffüs yolu hastalığı olan KOAH’ın en kıymetli nedenleri ortasında, tütün ve tütün eserleri kullanımı birinci sırada yer alıyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, tütün ve tütün eserleri kullanımının KOAH'ın ana nedeni olduğunu vurgulayarak “KOAH'ı önlemenin en tesirli yolu, sigarayı bırakmak, tütün ve tütün eserlerinden büsbütün uzak durmaktır” dedi. Pasif içicilikten korunmanın da kıymetli olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, oburlarının sigara dumanına maruz kalmaktan kaçınılmasını tavsiye etti.
20 Kasım Dünya KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) Günü, tüm dünyada milyonlarca insanı etkileyen lakin büyük ölçüde önlenebilir olan bu kronik akciğer hastalığı hakkında farkındalığı artırmak için her yıl tüm dünyada kutlanıyor.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, 20 Kasım Dünya KOAH Günü hasebiyle yaptığı açıklamada KOAH hastalığı, önlenmesi ve tedavi tekniklerine ait değerlendirmede bulundu.
Nefes alma ve verme zorlaşıyor
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığının (KOAH), teneffüs yollarında hava akışının kısıtlanmasıyla oluşan ilerleyici ve daima bir teneffüs yolu hastalığı olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, “Bu kısıtlanma, akciğerlerdeki hava keseciklerinin (alveol) hasar görmesi (amfizem) ve/veya hava yollarının iltihaplanıp daralması (kronik bronşit) sonucu gelişir. Hastalar birinci etapta nefes vermekte zorlanırken, vakitle hem nefes alma hem verme giderek zorlaşır” diye konuştu.
Tütün eserleri kullanımı birinci sırada yer alıyor
KOAH'ın nedenleri ortasında en belirleyici olan faktörlere değinen Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, bunları şöyle sıraladı:
Tütün ve tütün eserleri kullanımı: KOAH'ın ana nedenidir. Sigara, e-sigara içiciliği, pasif içicilik, puro yahut pipo kullanımı, nargile ya da öteki tüm tütün eserleri, olayların büyük çoğunluğundan sorumludur.
Hava kirliliği: Hem iç (biyoyakıt, odun, tezek üzere yakıtlar ya da tandır dumanı), hem de dış yer hava kirliliği değerli risk faktörleridir.
Mesleki maruziyet: İş yerinde toz, kimyasal unsur ve dumanlara uzun mühlet maruz kalmak KOAH gelişimine yol açabilir.
Genetik yatkınlık: Ender de olsa, "Alfa-1 Antitripsin" isimli bir proteinin eksikliği, bilhassa genç yaşta KOAH gelişimine neden olabilir.
İki aydan uzun süren öksürük ciddiye alınmalı
KOAH'ın belirtilerinin ekseriyetle yavaş başladığını ve vakitle kötüleştiğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, hastaların bu belirtileri sıklıkla "yaşlanmanın doğal bir parçası" yahut "sigara öksürüğü" olarak görmesi nedeniyle doktora başvurmakta gecikebildiğini söyledi. Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, “En yaygın belirtileri şöyle sıralayabiliriz: Bilhassa fizikî aktivite sırasında artan nefes darlığı; kronik (iki aydan uzun süren) öksürük; balgam üretimi, bu ekseriyetle sabahları daha besbellidir. Nefes alırken yahut verirken hırıltı yahut ıslık sesi; göğüste sıkışma hissi; sık tekrarlayan teneffüs yolu enfeksiyonları; ileri evrelerde yorgunluk, kilo kaybı ve ayak bileklerinde şişlik (ödem)” dedi.
KOAH yönetilebilir bir hastalıktır
KOAH’ın nezle ya da grip üzere atlatılan bir hastalık olmadığını belirten Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, “KOAH, ismi üstünde kronik bir hastalıktır. Akciğerlerde oluşan hasar kalıcıdır ve tam olarak geri döndürülüp büsbütün iyileştirilemez (kür sağlanamaz). Bu nedenle KOAH, nezle yahut grip üzere "atlatılabilen" bir hastalık değildir. Hastalık teşhis edildikten sonra ömür uzunluğu devam eder. Bu nedenle en değerli adım, KOAH oluşumunun engellenmesidir. Lakin KOAH olduktan sonra hastalık muhakkak tedavi edilebilir ve yönetilebilir bir hastalıktır” dedi.
Tedavide öncelikle nefes açıcı ilaçlar kullanılıyor
KOAH tedavisinin temel gayelerine işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, bu maksatları belirtileri (nefes darlığı, öksürük) hafifletmek, hastalığın ilerleyişini yavaşlatmak, “alevlenme" ismi verilen ani kötüleşme devirlerinin sıklığını ve şiddetini azaltmak ve hastanın efor kapasitesini ve genel hayat kalitesini artırmak olarak sıraladı. Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, “Tedavide öncelikle nefes açıcı (bronkodilatatör) ilaçlar (genellikle inhaler-solunum yoluyla alınan cihazlar), pulmoner rehabilitasyon (fiziksel antrenman ve eğitim), gerekirse; kortizon tedavileri, oksijen tedavisi ve enfeksiyon tedavileri kullanılır” dedi.
Sigara bırakılmalı ve pasif içicilikten korunulmalı
KOAH’ın büyük ölçüde önlenebilir bir hastalık olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, hastalığın önlenmesi için yapılması gerekenler ve alınacak önlemleri şöyle sıraladı:
Sigarayı bırakmak: KOAH'ı önlemenin en tesirli yolu, tütün ve tütün eserlerinden büsbütün uzak durmaktır.
Pasif içicilikten korunmak: Oburlarının sigara dumanına maruz kalmaktan kaçının.
Temiz hava solumak: İç ve dış ortam hava kirliliğinden mümkün olduğunca kaçının. Konutunuzu tertipli havalandırın.
İşyeri güvenliği: Riskli iş kollarında (madencilik, dokumacılık, inşaat, egzoz tamirciliği vb.) çalışanlar kesinlikle hami maske kullanmalı ve işyeri havalandırma kurallarına uymalıdır.
KOAH'lı hastalar nelere dikkat etmelidir?
Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, KOAH tanısı alan hastaların ömür kalitelerini korumak için dikkat etmeleri gereken altın kuralları da şöyle sıraladı:
Sigarayı derhal bırakmak: Tedavinin temel taşıdır. Sigarayı bırakmak, hastalığın ilerleyişini yavaşlatan kanıtlanmış tek usuldür.
İlaçları gerçek kullanmak: Tabibin verdiği inhaler (nefes açıcı) aygıtları hakikat teknikle ve sistemli olarak kullanmak hayati ehemmiyet taşır.
Aşılarını yaptırmak: KOAH hastaları enfeksiyonlara karşı çok hassastır. Alevlenmeleri önlemek için kesinlikle tabibin uygun gördüğü takvimde zatürre (pnömokok) aşısı ve yıllık grip (influenza) aşısı yaptırmalıdırlar.
Aktif kalmak: Nefes darlığı nedeniyle hareketten kaçınmak bir kısır döngü yaratır. Hekimin önerdiği formda pulmoner rehabilitasyon (akciğer rehabilitasyonu) programlarına katılmak yahut tertipli yürüyüş yapmak kas gücünü ve nefes kapasitesini artırır.
Sağlıklı beslenmek: Ülkü kiloyu korumak, istikrarlı ve sağlıklı beslenmek teneffüs kaslarının daha verimli çalışmasına yardımcı olur.
Tetikleyicilerden kaçınmak: Duman, keskin kokular (parfüm, deterjan), soğuk hava ve hava kirliliği üzere tetikleyicilerden uzak durulmalıdır.
Düzenli doktor kontrolü: Hastalığın seyrini izlemek için nizamlı olarak göğüs hastalıkları uzmanına denetime gitmek kaidedir.
KOAH’ta erken teşhis kritik önemde
Dr. Öğr. Üyesi Tuba Çiftçi Küsbeci, kelamlarını şöyle tamamladı: “Dünya KOAH Günü'nde vurgulamak istediğimiz en kıymetli ileti erken teşhisin kritik değeridir. Şayet 40 yaşın üzerindeyseniz, sigara içiyorsanız yahut içtiyseniz ve kolay bir merdiven çıkarken bile nefesiniz daralıyorsa, sık öksürüyorsanız yahut balgam çıkarıyorsanız; bu durumu ‘sigara öksürüğü’ yahut ‘yaşlılık’ olarak geçiştirmeyin. Bu belirtiler KOAH'ın habercisi olabilir. "Nefes Ölçüm Testi" (Solunum İşlev Testi - SFT) ismi verilen kolay ve ağrısız bir test ile KOAH tanısı kolaylıkla konulabilmektedir. Erken teşhis, akciğer işlevleri şimdi önemli seviyede bozulmadan tedaviye başlama ve ömür kalitesini müdafaa bahtı demektir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı