EÜ’de biyolojik istilalar ve global tehditler konuşuldu
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi ve Biyoloji Topluluğu iş birliğiyle “2. Su ve İklim Krizinde Genç Fikirler Çalıştayı” kapsamında, Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı ikinci sınıf öğrencisi Kadir Çimen, “İklim Değişikliği ve Globalleşmenin Güdümünde: Biyolojik İstilalar” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi.
EÜ Fen Fakültesi Konferans Salonunda düzenlenen etkinliğe; Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç, Biyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Kerim Çiçek, Biyoloji Topluluğu Danışmanı Prof. Dr. Serdar Gökhan Şenol, Biyoloji Topluluğu Başkanı Furkan Ali Akyol, akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Çalıştay da öğrenciler, su ve iklim krizi üzerine hazırladıkları araştırmaları paylaştı.
Sunumunda biyolojik istilalardan bahseden Kadir Çimen, “Biyolojik istilalar, iklim değişikliği ve globalleşmenin en yıkıcı sonuçlarından biri olarak su ve iklim kriziyle direkt alakalıdır. Bir cinsin kendi hayat alanı dışına taşınarak ziyan vermesine “biyolojik istila”, bu çeşitlere ise “istilacı tür” diyoruz. Tipler çoğunlukla insan eliyle; taammüden, ticaret yoluyla ya da farkında olmadan yeni bölgelere taşınıyor. Taraklı medüzün balast sularıyla Karadeniz’e gelmesi ya da aslan balığının ısınan Akdeniz’e yerleşmesi bunun çarpıcı örnekleridir. Tıpkı biçimde tarım alanlarını tehdit eden agresif istilacı bitki tipleri de bu krizi derinleştiriyor. İklim değişikliği, bu cinslerin yayılımını kolaylaştırarak tesirlerini artırıyor; sıcaklık artışı, orman yangınları ve yüksek karbon oranı istilacıların avantajına çalışıyor. Bu tipler yerli çeşitlerle rekabet ederek popülasyonları çökertiyor, biyolojik çeşitliliği azaltıyor ve ekosistemlerin fizikî yapısını bile değiştirebiliyor. Bugün biliyoruz ki biyolojik istilalar, habitat yıkımından sonra biyolojik çeşitlilik kaybının en büyük ikinci nedeni ve birtakım bölgelerde birinci sıraya kadar yükselmiş durumda. Üstelik ekonomik maliyetleri de devasa boyutta; yıllık maliyetin dünya genelinde 423 milyar dolar olduğu ve her on yılda bir dört kat arttığı tespit edildi. Elhasıl, istilacı çeşitleri tanımadan ve tedbirler geliştirmeden ekosistemlerimizi müdafaamız mümkün değil” dedi.
“İstilacı cinslerle çaba, su ve iklim krizinin bir parçasıdır”
Türkiye'de tespit edilen istilacı çeşidin sucul ve denizel ekosistemlerimizde yarattığı tahribata dikkat çeken Kadir Çimen, “Türkiye’de 261 istilacı, toplamda 1319 yabancı tıbbın tespit edildiğini biliyoruz ve Akdeniz Havzası’nın bu cinslerin yerleşimi için en hassas bölgelerden biri olması, gelecekte daha fazla istilacı tıpla karşılaşacağımızı gösteriyor. Bilhassa sucul ekosistemlerde bu tiplerin yarattığı tahribat çok önemli; örneğin sivrisineklerle gayret emeliyle ülkemize getirilen doğu sivrisinek balığı, zooplanktonları tüketerek ötrofikasyona ve balık vefatlarına yol açıyor. Yabancı sazan çeşitleri ise yerli sazanlarla çiftleşip kısır yavrular oluşturduğu için genetik çeşitliliği tehdit ediyor. Denizel ekosistemlerde ‘katil yosun’ üzere tipler, iklim değişimiyle gayrette kritik kıymete sahip deniz çayırlarını yok olma noktasına getiriyor. Haritalar bize, Türkiye’nin bu cinslerin yerleşimi açısından dünyanın en kırılgan bölgelerinden biri olduğunu açıkça gösteriyor. Tropikalleşme ile birlikte hem iklimimiz hem de bölgemizdeki tipler değişiyor; habitatlar giderek birbirine benzediği için istilacı tiplerin yayılışı kolaylaşıyor. Lakin biyogüvenlik tedbirleri, sıkı kontroller, erken teşhis ve vatandaş bilimi ile bu ziyanları azaltabiliriz. Zira biyolojik istilacılarla uğraş, su ve iklim kriziyle gayretimizin ayrılmaz bir parçasıdır” diye konuştu.
Etkinlikte, Zeynep Baykara, “Su ve İklim Krizinin Model Organizma Olarak Kullanılan Arabidopsis Thaliana Üretimine Etkisi”; Ahmet Yağız Ertürk, “Deniz Çayırları ve İklim Değişikliğindeki Rolleri” başlıklı sunumuyla deniz çayırlarının değerini aktardı. Hikaye Erol, “Sulak Alan Kayıpları ve Yanlış Tarım Uygulamaları”; Arda Köroğlu, “Tatlı Su Kaynakları Tahribatı Sonucu Ekolojik İstikrar Bozulması”; Melike Ceylan, “Körfez Sorunu ve Deniz Ömrü: Biyoçeşitliliğin Tehlikede Olan Dengesi”; Kutay Durukan, “Su ve İklim Krizinin Kuşlara Etkisi”; Ömer Faruk Arslan, “Su ve İklim Krizinin Kemirgenler Üzerine Etkisi”; Taylan Ali Ardunç, “Su Kaynakları Tahribatının Kuş Göçleri ve Ömür Alanlarına Etkisi”; Muhammet Yıldırım ise “Su ve İklim Krizinde Genç Fikirlerin Mücadelesi” başlıklı sunumlar yapıldı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı