Erken Periyot Osmanlı Şairleri’ne dair eşsiz bir kitap: “Sehî Bey Tezkiresi”

VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), "Sehî Bey Tezkiresi" adlı yapıtı okurlarla buluşturuyor. Edebî birikimin ustalarını bir ortaya getirme gereksinimini fark eden Sehî Bey’in kaleme aldığı bu eser, Osmanlı edebiyatında tezkire çeşidinin başlangıcını oluşturmuş ve akabinde gelen misal örneklerle tezkire yazımı yirminci yüzyıla kadar kesintisiz devam etmiştir. Elinizdeki çalışmada Anadolu alanında yetişmiş 240 şair ve muharrir hakkında bilgiler yer almakta, ayrıyeten bu şair ve muharrirlerin yapıtlarından örnekler sunulmaktadır. Kitap, bilhassa müellifiyle çağdaş olan şairler hakkında verdiği bilgiler bakımından, edebiyat tarihimizin değerli ve pahalı bir kaynağıdır.

VBKY'nin klasik kitaplığı, “Sehî Bey Tezkiresi” adlı kitapla genişlemeye devam ediyor.  İslam medeniyetinin dünya uygarlığına sunduğu en kıymetli katkılardan biri, biyografi cinsine gösterdiği derin ilgidir. Bu ilgi doğrultusunda, 8. yüzyıldan itibaren farklı meslek kümelerine ilişkin biyografik eserler kaleme alınmıştır. Birinci olarak Arapça, akabinde Farsça yazılan bu eserler, 15. yüzyıldan itibaren Türkçe literatürde de yer almaya başlamıştır. Bu tıbbın Osmanlı Türkçesindeki birinci örneği, 1538 yılında yazılan “Sehî Bey Tezkiresi”dir. Şair ve muharrirlerin hayatlarını, yapıtlarını bahis alan, edebiyat tarihinde "tezkire" olarak bilinen bu geleneğin öncüsü Sehî Bey olmuştur. Şairleri bir ortaya getirme gereksiniminden yola çıkan Sehî Bey, kaleme aldığı bu yapıtla Osmanlı edebiyatında tezkire çeşidini başlatmış; onu takip eden yapıtlarla bu gelenek 20. yüzyıla kadar kesintisiz bir biçimde devam etmiştir. “Sehî Bey Tezkiresi”, Anadolu alanında yetişmiş 240 şair ve muharrir hakkında bilgi sunarken, bu isimlerin yapıtlarından örneklere de yer verir. Bilhassa Sehî Bey’in çağdaşı olan şairler hakkındaki birinci elden bilgiler sayesinde, eser, Türk edebiyatı tarihi açısından büyük bir kaynak pahasına sahiptir. Mustafa İsen’in günümüz Türkçesine kazandırdığı bu değerli eser, "Erken Periyot Osmanlı Şairleri" başlığıyla yine hayat buluyor. Lisan içi çeviri yoluyla çağdaş okuyuculara sunulan “Sehî Bey Tezkiresi”, klasik edebiyata ilgi duyan okurlar ve araştırmacılar için vazgeçilmez bir müracaat kaynağı niteliğinde.

Kitaptan:

“Osmanlı coğrafyasında şairler tezkiresi olarak birinci örnek Sehî Bey tarafından 1538 yılında kaleme alındı. Zira artık Anadolu’da önemli örnekler vermeye başlayan Batı Türkçesi, çok sayıda Türkçe eser veren şair/yazara sahipti. Bu yüzden Sehî ve onu izleyen birinci devir biyografi müellifleri, kendilerine İslamî gelenekteki örnekleri model alarak eserler vermişlerse de 16. yüzyıla kadar gelişen edebî birikim ve onların yaratıcılarını bir ortaya getirme muhtaçlığı vakitsiz bir özenti değil, bir gereksinimin karşılığıdır. Sehî Bey’den sonra bilhassa Latîfî ve Âşık Çelebi şair biyografilerinin çok başarılı örneklerini verdiler. Gelenek muhtaçlık duyulan bir alan üzerinde inşa edildiği için de 20. yüzyıl başlarına kadar kesintisiz devam etti. Sehî Bey bu türlü bir cinsin doğmasına öncü lük ettiği için Türk edebiyatı tarihinin dikkate paha isimlerinden biri oldu. Başlangıçta farklı isimlerle anılan biyografik eserler, Türkçede daha çok “tezkire” adıyla anıldı. Şair tezkiresi yazma geleneği âşık edebiyatını da etkilemiş ve “şairnâme” ismi verilen ve şairlerin isimlerini ve besbelli özelliklerini anlatan yapıtların ortaya çıkmasına vesile olmuştur.”

Yazar Hakkında;

İlk Osmanlı şairler tezkiresini yazarı Sehî Bey, Edirne’de yetişti. Eğitiminde şair Necâtî Bey’in büyük katkısı oldu. Gençliğinde bir mühlet Mora’da bulundu, ardından Necâtî Bey ile birlikte Manisa’ya giderek şehzade Mahmud’un maiyetinde yer aldı. Şehzadenin vefatı üzerine İstanbul’a dönüp burada divan kâtipliğine devam etti. Akabinde Manisa’ya şehzade vali tayin edilen Yasal Sultan Süleyman’ın yakın çalışma grubuna divan kâtibi olarak atanıp sekiz yıl kalacağı Manisa’ya gitti. Şehzade tahta çıkınca Edirne’ye tayin edildi ve hayatının geri kalanını burada geçirdi. Son vazifesi dârülhadis mütevelliliğidir. 1548 yılında Edirne’de öldü. En değerli çalışması, 1538'de tamamladığı tezkiresidir. Yasal Sultan Süleyman’a sunulan bu tezkire, Anadolu’da bu geleneğin birinci örneğidir. Sehî Bey’in ayrıyeten mürettep bir Divan’ı da bulunmaktadır.

 

KÜNYE

Yayınevi: VBKY

Kategori: Edebiyat   

Kitabın adı: Sehî Bey Tezkiresi- Erken Devir Osmanlı Şairleri

Yazar: Sehî Bey

Hazırlayan: Mustafa İsen  

Kapak ve Sayfa Uygulama: Faruk Özcan

Kitap Editörü: Mücahit Kaçar

Proje Editörü: Zeynep Kevser Şerefoğlu Danış

Son Okuma: Beyza Terzi Sarı

Sayfa sayısı: 320 

 

 

 

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı