Dünyada ve ülkemizde hala değerli bir tehdit

Halk ortasında zatürre olarak bilinen pnömoni, akciğer dokusunun iltihaplanması sonucu oluşan bir hastalık. Dünyada ve ülkemizde hala en sık görülen enfeksiyonlardan biri olan zatürre tıpkı vakitte en kıymetli vefat nedenleri ortasında yer alıyor. O denli ki ülkemizde her yıl   yaklaşık 300 bin bireye zatürre tanısı konuluyor. Sıhhat Bakanlığı’nın 2023 yılı datalarına nazaran; hastaneye en çok yatış gerektiren bir enfeksiyon olan zatürre mevt sebepleri ortasında birinci 10'uncu sırada olmaya devam ediyor.  Acıbadem Fulya Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Reha Baran,  sonbahar ve kış aylarında kapalı alanlarda daha fazla vakit geçirilmesi nedeniyle görülme sıklığı artan zatürrenin bilhassa ileri yaşta ve kronik hastalığı olan şahıslarda  son derece önemli ve ölümcül seyredebileceğine dikkat çekerek, “Enfeksiyon sebebiyle bedendeki oksijen düzeyinin düşmesi tüm organları etkilemektedir. Bunun sonucunda akciğerin yanı sıra böbrek, kalp ile karaciğer yetmezlikleri gelişebilmektedir. Bilhassa 65 yaş üstü ve kronik hastalığı olan şahıslarda bu organlar çok daha kolay hasar görmektedir” diyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Reha Baran,  hasebiyle zatürreden korunmanın yaşamsal kıymet taşıdığını vurgulayarak, “Bu enfeksiyondan en tesirli korunma usulü ise bilhassa 65 yaş üstü ve/veya altta kronik hastalığı olanların nizamlı yıllık grip aşısı ve 1 defa zatürre aşısı yaptırmalarıdır” diyor.

Kapalı alanlarda süratle bulaşıyor

Sonbahar ve kış aylarında zatürrenin görülme sıklığı besbelli halde artış gösteriyor. Bu artışın nedenleri ortasında grip (influenza), RSV (Respiratuar Sinsityal Virüs), koronavirus üzere teneffüs yolu virüslerinin bu mevsimlerde daha yaygın olmaları yer alıyor. Virüsler akciğerlerin savunmasını zayıflatıyor ve bakterilerin yerleşip iltihap yapmalarını kolaylaştırıyor. Soğuk havada kapalı ortamlarda uzun mühlet vakit geçirilmesi de damlacık yoluyla bulaşan mikroorganizmaların süratle yayılmalarını kolaylaştırıyor. Birebir vakitte soğuk hava burun ve teneffüs sistemindeki savunma düzeneklerini zayıflatıyor. Güneş ışığının az olması da D vitamini seviyelerinin düşmesine ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına sebep olabiliyor. Bu etkenler zatürrenin görülme sıklığını dolaylı olarak artırıyor. KOAH, kalp yetmezliği ve diyabet üzere kronik hastalıklar da soğuk havalarda kötüleşerek zatürrenin gelişimini kolaylaştırıyor. 

Mikroplar oksijen düzeyini düşürüyor!  

Bakterilerin, virüslerin ve ender olarak mantar enfeksiyonlarının akciğerlere ulaşmasıyla gelişen zatürre bulaşıcı ve süratli ilerleyebilen bir hastalık. Çoğunlukla teneffüs yoluyla bulaşan zatürrenin bulaşma riski ise virüs yahut bakterilerin çeşidine nazaran değişiyor. Hasta bir kişi öksürürken yahut hapşırırken damlacıklar havaya karışıyor. Sağlıklı kişi bu damlacıkları soluduğunda mikroplar burun, boğaz yahut soluk borusundan akciğerlere ulaşıyor. Olağanda akciğerler kendini uygun koruyor; burun, soluk borusundaki tüyleri ve mukus ise mikropları dışarı atarken,  bağışıklık hücreleri de mikropları yutuyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Reha Baran, “Ancak  grip ve soğuk algınlığı üzere üst teneffüs yolu enfeksiyonu sonrasında, sigara kullanımında, bağışıklık sistemi zayıfladığında, çok yorgunlukta yahut beslenme bozukluğunda mikroplar akciğerin hava keseciklerine  kadar ulaşmaktadır” ikazında bulunuyor. Bedenin burada çoğalan mikropları yok etmek için iltihap zıddı hücrelerini bölgeye gönderdiğini belirten Prof. Dr. Reha Baran, “Bu savaş sırasında alveoller, yani akciğer dokuları sıvı iltihap hücreleri ve bakterilerle dolmaktadır. Bunun sonucunda, bedende oksijen düzeyi düşerken; ateş, öksürük ve göğüs ağrısı üzere meseleler başlamaktadır” diyor. 

Hafif öksürük ve ateş erken belirtisi olabilir! 

Zatürre kolay bir soğuk algınlığı üzere başlayıp, süratle ağırlaşabilen bir hastalık. Başlangıcında çoklukla 38-40 derece ateş, titreme ve öksürük görülüyor. Önce kuru özellik sergileyen öksürük daha sonra sarı, yeşil yahut pas renginde balgamlı hale geliyor.  Nefes alırken göğüste batar usulde ağrı, halsizlik, yorgunluk, hafif antrenmanlarda yahut konuşurken hissedilen nefes darlığı, bilhassa virüs zatürrelerinde kas-eklem ağrıları, öbür belirtilerini oluşturuyor.  Prof. Dr. Reha Baran, bu devirde tabibe başvurmanın yaşamsal değer taşıdığı ikazında bulunarak, “Risk kümesinde olanlarda ise yalnızca hafif öksürük ve ateş bile erken zatürre belirtisi olabilmektedir” diyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Reha Baran, erken teşhis konulduğunda enfeksiyonun akciğerin tamamına yayılmadan durdurulabildiğine işaret ederek, “Bu sayede teneffüs yetmezliği ve kan zehirlenmesi üzere komplikasyonlar önlenirken, hastaneye yatış ihtimali azalmaktadır. Bilhassa yaşlılarda ve kronik bir hastalığı olanlarda erken tedavi vefat riskini kıymetli ölçüde düşürmektedir” diye konuşuyor. 

Bol sıvı alımı ve istirahat önemli! 

Zatürrenin tedavisinde hedef enfeksiyonu yok etmek, akciğer işlevini düzeltmek ve nefes darlığı ile organ yetmezliği üzere komplikasyonları önlemek. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Reha Baran, bakteri kaynaklı zatürrelerde tedavinin temelini antibiyotiklerin oluşturduğunu belirterek, “Viral zatürrelerde ise antibiyotik etkisizdir. Bu durumda; bol sıvı alımı, istirahat, ateş düşürücü ilaçlar ve gerekiyorsa oksijen takviyesi değerlidir.  İnfluenza (grip) kaynaklı gelişen zatürrelerde özel bir antiviral ilaçlar ve covid-19 üzere enfeksiyonlarda ise kortizon kullanılabilir” bilgisini veriyor.  

Zatürreden korunmak için 8 kritik kural! 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı