Dünya sofralarını Türk besinleri süslüyor

İnsanlığın başlangıç noktası Anadolu, bereketli toprakları, dört mevsimi yaşayan iklimi ve güçlü biyoçeşitliliğiyle dünyanın besin ambarı pozisyonunda. Son 22 yılda besin ihracatını 9 kat artıran Türkiye, dünya besin ihracatından yüzde 1,5 hisse alıyor.

Anadolu topraklarında binlerce yıldır yetişen binlerce çeşit besin dünya sofralarında milyarlarca beşere sıhhat ve şifa oluyor.

Türk çiftçisi, 24 milyon hektar alanda 137 milyon ton bitkisel üretime imza atıyor. Türkiye, 2024 yılı bilgilerine nazaran 74 milyar dolarlık ziraî hasılayla Avrupa'da başkanken, dünyada da 8. sırada bulunuyor.

Türkiye’nin tarım eserleri ihracatı 2024 yılı sonunda 36 milyar doları aşmışken, bu ihracatın 28,5 milyar dolarlık dilimini besin eserleri oluşturuyor. 

Türk çiftçisi ve Türk besin ihracatçılarının güçlerini birleştirmesi büyük bir sinerjiyi ortaya çıkarıyor. 

Türkiye pek çok besin ürününün üretiminde dünya lideri ya da ön sıralarda yer alıyor. Fındık, kiraz, incir, kayısı, ayva, defne, kekik, sofralık zeytin, levrek, çipura, haşhaş tohumu üretiminde dünya birincisi olan Türkiye, bal, kavun ve karpuzda ikinci; mercimek, antepfıstığı, kestane, vişne, şeftali, mandalina ve hıyarda üçüncü; ceviz, elma, domates, patlıcan, ıspanak ve biberde ise dördüncü sırada yer alıyor.

Türkiye, çiğ süt üretiminde de dünyada 9, Avrupa'da üçüncü sırada konumlanıyor. Sığır eti üretiminde dünyada 7, Avrupa'da birinci olan Türkiye, tavuk eti üretiminde dünyada 9, Avrupa'da da ikinci sırada bulunuyor.

Türkiye, yumurta üretiminde dünyada 10, Avrupa'da ikinci sırada yer alırken, bal üretiminde dünyada ikinci, Avrupa'da da birinci sırada dikkati çekiyor.

Ege İhracatçı Birlikleri, kuru meyveden zeytinyağına, su eserlerinden tıbbi ve aromatik bitkilere, meyve zerzevat ve mamullerinden hububat bakliyat yağlı tohumlara kadar geniş bir yelpazede üretim yapan Türk çiftçisinin eserlerini dünyanın dört bir tarafına ulaştırarak Türkiye’ye 7, 5 milyar doların üzerinde döviz kazandırıyor. Türkiye’nin 36 milyar dolarlık tarım eserleri ihracatından yüzde 22 hisse alıyor.

2025 yılında mart ve nisan aylarında yaşanan ve 38 vilayette tesirli olan soğuk hava, dolu, don Türkiye’nin 2025 yılındaki ziraî üretimine önemli ziyan vermiş olsa da önümüzdeki yıllarda dünyanın besin ambarı pozisyonunu sürdürecek altyapıya sahip. 

Gıda ihracatında Türkiye lideri olan Ege İhracatçı Birlikleri, bünyesindeki 6 besin birliğiyle yıllık 7,5 milyar dolar düzeyindeki tarım eserleri ihracatını 10 milyar dolara çıkarmak için efor gösteriyor. 

Uçak; “Türkiye sağlam ve sürdürülebilir besin tedarikçisi”

Gıda arzının, ekonomik istikrarın, toplumsal refahın ve sürdürülebilir kalkınmanın en kritik ögelerinden birisi olduğunu lisana getiren Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lider Yardımcısı ve Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Lideri Hayrettin Uçak, Türkiye’nin sağlam ve sürdürülebilir bir besin tedarikçisi olarak dünyada öne çıktığına dikkati çekti.

Türkiye’nin tarım ve besin ihracatında muvaffakiyet kıssası yazdığını anlatan Uçak, “2002’de 3,7 milyar dolar olan tarım ve besin eserleri ihracatımız, 2024’te 9 büyüyerek 32,6 milyar dolara çıktı. Dünya tarım eserleri ihracatından yüzde 1,5 hisse alıyoruz. Dünya’ya yalnızca hammadde tedarik etmiyoruz. Tıpkı vakitte katma bedelli, işlenmiş eserler sunuyoruz. Ege İhracatçı Birlikleri olarak 5 besin fuarına Türkiye Ulusal İştirak Tertibi yaparken, URGE Projeleri, TURQUALITY Projeleri, Sektörel Ticaret Heyetleri ve Alım Heyetleriyle Türkiye’nin besin ihracatının artması için omuz veriyoruz. Afrika’dan Uzakdoğu’ya Avrupa’dan Amerika’ya geniş bir coğrafyanın besin tedarikçisi pozisyonundayız. Yıllık 60 milyon tona ulaşan meyve zerzevat üretimimizle 85 milyon insanımızın gereksinimlerini giderdiğimiz üzere taze meyve zerzevat ve meyve zerzevat mamulleri ihracatında 6 milyar doları aştık” halinde konuştu.

Işık: “Çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incirde üretim ve ihracatta dünya birincisiyiz”

16 Ekim Dünya Besin Gününün, besinin kıymetini hatırlamak, üretimde kaliteyi ve sürdürülebilirliği ön planda tutma kararlılığımızı vurgulamak için kıymetli bir fırsat sunduğunu vurgulayan Ege İhracatçı Birlikleri Sürdürülebilirlir ve Organik Eserler Koordinatörü Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Mehmet Ali Işık, Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incirde üretim ve ihracatta dünya lideri olduğunu, Ege Bölgesi’nin, ülkemizin bu muvaffakiyetinin merkezinde yer aldığını ve Türkiye’nin kuru meyve ihracatının yarısından fazlasının Ege Bölgesi’nden gerçekleştirildiğini söz etti. 

2024 yılında Türkiye’nin kuru meyve ihracatının 1 milyar 850 milyon dolara ulaştığının altını çizen Işık, “İhracatın büyük kısmı çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incir ihracatından kaynaklandı. Türk kuru meyvesi, sadece klâsik pazarlarda güçlü pozisyonunu korumakla kalmıyor; Turquality Projesi ve dünya çapındaki fuarlara iştirakler sayesinde marka pahasını milletlerarası alanda artırıyor. Hindistan’daki MEWA Fuarı ile yapılan tanıtım ve tadım aktiflikleri de eserlerimizin bilinirliğini güçlendirdi. Sürdürülebilirlik dalda önceliğimiz, memleketler arası alanda da takdir gördü ve “INC Excellence in Sustainability / Back to People” mükafatını kazandık. 2025-2026 sezonu hem güçlü iklim şartları hem de yüksek bedelli ihracat fırsatlarıyla dikkat çekiyor. Önümüzdeki devirde iklim değişikliğine ahenk, sürdürülebilir üretim ve karbon ayak izinin azaltılması dalımızın öncelikleri olacak” dedi. 

Girit: “Üç öğün dünyanın protein gereksinimini karşılıyoruz”

Dünya’nın üç öğün protein gereksinimini karşıladıkları bilgisini veren Ege Su Eserleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Lideri Bedri Girit, Türkiye’nin su eserleri ve hayvansal mamullerde tüm eser kümelerinde dünyada birinci 10 üretici ortasında yer aldığının altını çizdi. 

2025 yılının Ocak–Eylül periyodunda, 2 milyar 857 milyon dolar ihracat gerçekleştiklerini paylaşan Girit şöyle devam etti: “En fazla ihracat yapılan eser kümemiz 1 milyar 553 milyon dolarla su eserleri olurken, Dünyanın bir numaralı üretici ve ihracatçısı olduğumuz levrek ve çipura da sırasıyla 484,8 milyon dolar ve 434,2 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik. Türk su eserleri kesiminin son yıllardaki Ar-Ge çalışmaları sonucu geliştirilen Omega-3 deposu Türk somonu, yüzde 15 artışla 368,9 milyon dolara ulaştı. Yetiştiriciliğinde dünya birincisi olduğumuz alabalıkta 93 milyon dolar ihracat yaptık. 18,5 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen Mavi yüzgeçli orkinosta ise ihracatta dünyada birinci 5 ülke ortasında yer alıyoruz. Kanatlı eti dalında 523 milyon dolar, süt ve süt eserlerinde 298 milyon dolar ihracata imza attık. İhracatta birinci 5’te yer aldığımız yumurta ihracatı 271 milyon dolara, üretimde dünya ikincisi olduğumuz bal ihracatı ise 23 milyon dolara ulaştı. En büyük ihraç pazarlarımız Rusya Federasyonu, Irak, İtalya ve Hollanda. Bunun yanında, Cezayir, Suriye ve Kazakistan üzere ülkelerde yüzde 300’leri aşan büyüme oranları, Türk besin ihracatçılarının yeni pazarlara erişim kabiliyetini açıkça ortaya koydu. Dünya Besin Günü vesilesiyle bir defa daha vurgulamak isterim ki; Türkiye, muteber besinin ve sürdürülebilir üretimin global merkezi olmaya adaydır.”

Öztürk: “Gıda ihracatının en güçlü sektörüyüz”

Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri kesiminin 2025 yılının ocak – eylül periyodunda 9 milyar 47 milyon dolarlık ihracatla besin ihracatında en güçlü bölüm olduğunu dillendiren Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Muhammet Öztürk, Türkiye’nin besin ihracatının yüzde 47’sine imza attıklarını belirtti. 

“Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Dalı, üretim çeşitliliği, ihracat kapasitesi ve global pazarlardaki muteber tedarikçi pozisyonuyla ülkemiz iktisadına stratejik katkı sağlamaya devam ediyor” tespitinde bulunan Öztürk, “Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak 2025 yılının 9 aylık periyodunda ihracatımızı yüzde 14’lük artışla 747 milyon dolardan 852 milyon dolara çıkardık. Bitkisel yağ ihracatımız yüzde 15’lik gelişimle 452 milyon dolar oldu ve liderliğini sürdürdü. Çikolatalı şekercilik mamulleri yüzde 18’lik büyümeyle 67 milyon dolardan 80 milyon dolara ilerledi. Hububattan mamul eserler ihracatı yüzde 34 ilerledi ve 36 milyon dolardan 48 milyon dolara çıktı. İhracatımızda birinci beş ülke; Cezayir, Libya, Cibuti, Suudi Arabistan ve Tunus halinde sıralanıyor” sözlerini kullandı.

Uygun: “Sofralık zeytin ihracatında rekora imza attık”

Türkiye’nin zeytin ve zeytinyağı üretiminde dünyanın önde gelen ülkeleri ortasında yer aldığını tabir eden Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Lideri Emre Uygun, iklim çeşitliliği, varlıklı toprak yapısı ve binlerce yıllık üretim kültürüyle bölümde güçlü bir pozisyona sahip olduğunun altını çizdi. 

Sofralık zeytinde 2024/2025 döneminin tamamlandığını aktaran Uygun, “Siyah zeytin ihracatımız geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 19 artışla 194 milyon dolara, yeşil zeytin ihracatımız ise yüzde 29 artışla 61 milyon dolara ulaştı. Böylelikle, toplam 255 milyon dolarlık gelirle sofralık zeytin ihracatında yeni bir rekora imza attık. Zeytinyağı ihracatımız yüzde 48 oranında azalarak 244 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, prina yağı ihracatında yüzde 11 artışla yaklaşık 50 milyon dolar düzeyine ulaşıldı. Türkiye’deki tek çatı ihracatçı birliği olarak, ambalajlı ve katma kıymetli ihracatın hissesini artırmaya yönelik çalışmalar kararlılıkla sürdürmekteyiz. 2024 yılında Avustralya’nın Melbourne kentinde düzenlenen Fine Food Australia Fuarı ile eş vakitli olarak 11 firmanın, 2025 yılında ise ABD’nin Los Angeles kentinde gerçekleştirilen Natural Products Expo West Fuarı ile eş vakitli 12 firmanın iştirakiyle başarılı sektörel ticaret heyetleri organize ettik. Ayrıyeten, geride bıraktığımız Eylül ayında Kanada’nın Toronto kentinde 16 firmanın iştirakiyle düzenlediğimiz ticaret heyetiyle bölümümüzün Kuzey Amerika’daki varlığını daha da güçlendirdik. Bu etkinlikler kapsamında yapılan ikili görüşmeler, değerli ticari irtibatlarının kurulması sağlandı. Ayrıyeten ABD, Japonya ve Çin’de Ege İhracatçı Birlikleri tertibinde düzenlenen ulusal iştirak fuarlarında yürütüle tanıtım ve tadım faaliyetleriyle Türk zeytinyağının global pazarlardaki görünürlüğünü ve itibarını güçlendirmeye devam ediyoruz” diyerek görüşlerini özetledi. 

Gürle: “Doğadan Gelen Güçle Sürdürülebilir Bir Gıda Geleceği”

Türkiye’nin dünya lideri olduğu defne ve kekik başta olmak üzere odun dışı orman eserlerinin tabiattan bizatihi yetişen, kimyasal girdiye gereksinim duymadan büyüyen, bu tarafıyla hem doğal hem de sürdürülebilir besin kaynaklarını temsil ettiğini vurgulayan Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Lideri Ali Fuat Gürle, Türkiye’nin, sahip olduğu endemik bitki çeşitliliğiyle dünyanın önde gelen ülkeleri ortasında yer aldığının altını çizdi.

Odun dışı orman eserleri dalının, tabiatın sunduğu aromatik bitkilerle hem sıhhat hem de iktisat açısından stratejik bir pahaya sahip olduğunu tabir eden Gürle kelamlarını şöyle tamamladı: “Kekik, defne, adaçayı ve biberiye doğallığın, sürdürülebilirliğin ve sağlıklı ömrün simgesi pozisyonunda. Türkiye bugün bu eserlerde dünya pazarında güçlü bir tedarikçi pozisyonunda bulunuyor. Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği olarak, kesimdeki teknik gereklilikleri ve kalite standartlarını geliştirmek emeliyle oluşturduğumuz “Odun Dışı Orman Eserleri Teknik Komitesi” ile sürdürülebilir üretim ve izlenebilir tedarik zinciri bahislerinde çalışmalar yürütüyoruz. Ayrıyeten, memleketler arası temsiliyetimizi güçlendirmek amacıyla Avrupa Baharat Birliği (ESA) üyesi olarak ve Amerikan Baharat Birliği (ASTA) toplantılarına katılarak global gelişmeleri yakından izliyor, bölümümüzü milletlerarası seviyede temsil ediyoruz. Tabiattan gelen bu rahmeti koruyarak etrafa hassas, sürdürülebilir üretim modellerini güçlendirmek hem besin güvenliği hem de gelecek jenerasyonların refahı açısından en temel önceliğimizdir.”

 

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı